Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Anakreontyk – lekki, pogodny w nastroju utwór poetycki, głosi pochwałę beztroskiego życia, wina, sztuki, miłości, uroków chwil, w myśl zasady carpe diem. Nazwa pochodzi od Anakreonta z Teos, greckiego poety, żyjącego w VI-V w. przed Ch. W Polsce anakreontyki pisał m.in. Jan Kochanowski, a w epoce baroku Jan Andrzej Morsztyn. Popularnością cieszył się również w czasie oświecenia.

Elegia – początkowo jedna z form poezji żałobnej, wyróżniająca się użyciem dystychu (dwuwiersza), następnie (w znaczeniu szerszym) utwór liryczny o treści poważnej i pełen osobistej refleksji.

Epitafium – krótki napis nagrobkowy, najczęściej wierszowany, a także utwór poetycki sławiący zmarłego utrzymany w stylu takiego napisu. Gatunek ten ukształtował się w Atenach w V wieku p.n.e. w czasie wojen grecko-perskich, kiedy służył utrwalaniu pamięci o poległych wojownikach. Epitafium odznacza się epigramatyczną zwięzłością i wyrazistością stylistyczną.

Epigramat – pierwotnie krótki wierszowany napis (często dystych) umieszczany na pomnikach i grobowcach. Z czasem zatracił ton żałobny, pozostał jednak krótkim utworem poetyckim, charakteryzującym się kondensacją treści i wyrazistym zakończeniem.

Epinikion – pieśń, oda triumfalna na cześć zwycięzców. Jest oparta na tradycyjnym schemacie – pochwale bohatera i jego rodzinnych stron; na pochwale herosa i boga opiekuna miasta; na uwagach chóru, przez którego wyraża się poeta.

Hymn – uroczysta i podniosła pieśń pochwalna sławiąca bóstwo, bohaterskie czyny, wielkie idee. Utwór ten wiązał się z publicznymi uroczystościami kultowymi. Najstarszym zachowanym hymnem są tzw. Hymny homeryckie (z VII i V w. p.n.e.). Autorstwo licznych hymnów na cześć Apollina i Dionizosa przypisuje się Pindarowi, Symonidesowi, legendarnemu poecie Orfeuszowi oraz Safonie.

Jamb – utwór napisany metrem jambicznym, złośliwie wyszydzający określone osoby lub grypy społeczne. Wyrósł on z pieśni ludowych śpiewanych podczas świąt ku czci bogini Demeter. Uprawiał go m.in. Symonides, Horacy.

Oda – wierszowany utwór stroficzny o charakterze pochwalnym lub dziękczynnym, utrzymany w stylu podniosłym, sławiący boga, wydarzenie historyczne, bohatera, uroczystość lub szczytną ideę.

Pieśń (łac. carmen) – gatunek liryki, pochodzący ze starożytnych pieśni obrzędowych śpiewanych przy akompaniamencie muzyki. Pieśń ma prostą składnię, układ stroficzny, występują refren oraz paralelizmy. Do tradycji starożytnych pieśni Horacego nawiązywał w Polsce Jan Kochanowski.

Sielanka (idylla, bukolika) – poetycki gatunek literacki, w którym na tle realiów życia wiejskiego przedstawione są postacie pasterzy, rolników, rybaków itp., ich zajęcia i przeżycia. Łączy opis i liryczne wyznanie, a jej głównym tematem jest zazwyczaj życie uczuciowe bohaterów, ich kłopoty miłosne.

Tren – utwór o żałobnym, elegijnym charakterze, poświęcony zmarłej osobie, rozpamiętujący jej uczynki i zalety. Ukształtował się w Antyku, m.in. dzięki wkładzie Pindara i Owidiusza. Do polskiej poezji wprowadzony przez Jana Kochanowskiego, potem korzystał z niego m.in. Franciszek Dionizy Kniaźnin, Władysław Broniewski.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Homer
2  Kultura starożytnej Grecji
3  Wygląd teatru greckiego