Epos - cechy gatunku

Epos jest pierwszym gatunkiem literackim. Nazwa wywodzi się od greckiego poiein – tworzyć, układać, a samo słowo epos oznacza w języku greckim słowo, opowieść, pieśń. Epos jest to rozbudowany utwór, którego podstawą fabularną są mity, baśnie, podania, przekazy ludowe, wyobrażenia na temat historycznych, narodowych wydarzeń, pamięć o doniosłych postaciach i wydarzeniach, wyznawane zbiorowo wartości i wierzenia religijne.

Cechy eposu:

• epickość,
• rozbudowana, wielowątkowa fabuła, mająca charakter epizodyczny (tzn. składająca się z często niezależnych od siebie wydarzeń, luźno zespolonych, nie powiązanych relacjami przyczynowo-skutkowymi),
• ukazywanie dziejów legendarnych lub historycznych bohaterów w momentach przełomowych dla danej społeczności,
• obecność bohatera zbiorowego,
• inwokacja na początku utworu – rozwinięta apostrofa umieszczona na początku utworu, w której poeta zwraca się do Muzy, bóstwa lub duchowego patrona z prośbą o inspirację; w inwokacji przedstawia się nam narrator, później dystansujący się wobec świata i wydarzeń;
• rozbudowane, bardzo szczegółowe opisy (batalistyczne, przedmiotów, sytuacji, wyglądów i inne), powodujące retardację,
• narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący i obiektywny, zachowujący jednolity dystans wobec opowiadanych wydarzeń, ujawniający przy tym często swoją obecność w bezpośrednich wypowiedziach do odbiorców,
• paralelizm dwóch płaszczyzn fabularnych – świata bogów i świata ludzi,
• porównania homeryckie,
• patetyczny styl,
• występowanie stałych epitetów (np. „szybkonogi Achilles”)
• heksametr jako miara wierszowa.
• treść skupiona wokół postaci centralnej
• mała rozpiętość czasowa narracji;
• fabuła niezależna od chronologicznego następstwa zdarzeń;
• kontrastowo zestawione sceny;
• występowania skomplikowanych sytuacji, które rozwijają fabułę;
• główne siły przeciwstawne spotykają się pod koniec eposu;

Inne znane eposy starożytne to:

• Gilgamesz – epos babilońsko-asyryjski z II tysiąclecia przed Ch.
• Shijing - epos chiński (XI – V w. przed Ch.)
• Mahbaharata i Ramajana – eposy hinduskie (IV w. przed Ch. – IV w. po Ch.)
• Szahmane – epos perski – (X w. po Ch.)

  Dowiedz się więcej